Sitan

Ik had al eerder het plan opgevat om beetje bij beetje onze Tounga-familie voor te stellen. Met Djinè hebben jullie al kennisgemaakt (zie 5 augustus 2007). Vandaag is het de beurt aan Sitan, die momenteel de laatste dagen van haar vrijgezellenleven beleeft. Donderdag trouwt ze, vooreerst voor de moskee, later nog wel een keertje in het gemeentehuis. Bij het huwelijk in de moskee hoeven de huwelijkspartners niet aanwezig te zijn, dat kan zo geklaard worden. Dus de huwelijksceremonie zal donderdag in haar stad, Sikasso, uitgevoerd worden terwijl zij hier in Bamako op haar kamer zal zitten. Dat is gebruikelijk. Ze kent de jongen gelukkig wel, het is één van de weinige niet gearrangeerde huwelijken uit mijn nabije omgeving.

Sitan verzorgt het ontbijt voor de klanten, kookt 's middags rijst met saus en onderhoudt de keuken en de leefruimte met het terras waar ontbeten wordt. Sitan heeft hier een nieuwe wereld ontdekt, die zij gulzig opslorpt en waar ze ook open voor is. Ze heeft niet alleen hier die andere cultuur leren kennen, ze is deze lente ook met mij en de kinderen mee naar België geweest. Als een soort van stage: om een idee te krijgen uit welk soort wereld onze klanten vandaan komen en aan welke standaarden en normen deze klanten gewoon zijn.
Heeft het gewerkt? Ik weet het niet.
Ik ben alleszins (weer) enorm geconfronteerd geweest met het cultuurverschil. Als 'wij' (ja, en wie bedoel ik daarmee dan eigenlijk?) trekken naar nieuwe oorden praten we er voordien wééééken over, wanneer we er zijn verbazen we ons over alles en nog wat en willen alles leren kennen en begrijpen en stellen honderden (soms misplaatste) vragen en hebben dan nog maanden erna om die belvenissen te verteren met wie dan ook maar ons pad kruist.
Ik was er al wat bang van geweest. Ik had ook aan Sitan gevraagd voor ons vertrek om met me te praten, te vragen, of het liefst van al haar verbazing of zelfs schok te uiten bij toestanden die haar bizar zouden overkomen.
Moeilijk. Mogelijk zei ik al dat reizen zoals Westerlingen dat kennen - andere regionen ontdekken, nieuwe ervaringen opdoen - als dusdanig niet bestaat in Afrika. Reizen worden gemaakt uit noodzaak, vooral om één of ander ver familielid te gaan bezoeken of om elders geld te gaan verdienen. Dat zijn de enige twee redenen. Het praten, analyseren, proberen te begrijpen van het andere hoort hier niet bij. Ik had het kunnen weten en toch was ik er enigzins in ontgoocheld. Mijn fout. Er is niemand iets kwalijk te nemen.

Het heeft er wel voorgezorgd dat ik dus weer eens met mijn neus op het cultuurverschil werd gedrukt. Voor onze reis verkondigde ik dat de Afrikaanse vrouw in mijn entourage die het dichtst het begrip 'vriendin' benaderde, Sitan was. Nu is er meer afstand. En het is een goede zaak en een grote les in omgaan met personeel want het maakt ons samenwerken een pak gemakkelijker.

Just another day...

Het begon 's morgens al met Mohammed. Die had alle prachtige rode bloemen die in de tuin groeien afgesneden. Ik ken hun naam niet, het zijn van die mooie intens rode tropische bloemen die volgens mij in extremis wel 2 meter kunnen halen. Toen ik hem eerder geïrriteerd vroeg 'waarom?' legde hij uit dat wanneer ze uitgebloeid zijn ze uitdrogen, om dat te vermijden snoei je ze beter al voor ze bloeien. Dus alle stengels ook waar knoppen op stonden die nog niet aan het bloeien waren, werden met de grond gelijk gemaakt! Een klant kwam op het goede idee dat ik ze nog in een vaas kon zetten, dat verzachtte de pijn.

En dan was er dat Algerijns koppel dat hier al enkele nachten verblijft. Ze kwamen naar Mali om te trouwen, gevolgd door een lang verhaal gekruid met papieren, visa, Frankrijk , Algerije... Het enige land waar ze konden trouwen was Mali. Plots komt de vrouw met onweer over haar gezicht zeggen dat ze me wil praten: portefeuille weg met 800 euro en kredietkaart en wat nog. Shock! Een megawoede-uitbarsting naar iedereen die hier rondliep (in Afrika geleerd!). Terug op adem gekomen. Al het aanwezige personeel naar de politie en terug en tot de constatatie gekomen dat het hier niet kan gebeurd zijn. Ze hadden nog gewandeld, wat gekocht onderweg en pas in het gemeentehuis ontdekt dat de portefeuille weg was. (Trouwens achteraf kwamen ze me nog zeggen dat ze liever gehad hadden dat we de politie er niet bij hadden gehaald. Een geurtje?) De 7 mensen die meemoesten naar het politiebureau behoren allemaal tot mijn Malinese Tounga-familie. Mijn hart huilde.

En waar was Van tijdens dit hele verhaal? Wel die zat ook bij de politie: die reed 's avonds met zijn nonkel naar huis, paseerde een eenrichtingsstraat waar je alleen in mag en waar een politieman op motor uitreed. De politie reed in de verkeerde richting maar Van reed tegen de motor en dat doe je niet, zeker niet bij een agent. Dan moet je mee naar het politiekantoor en breng je daar met je nonkel de nacht door. En dan denk je de volgende dag, nu mag ik naar huis maar dan moet je wachten op de commandant die net met de president op stap is. Dan komt de commandant terug na kantooruren, iedereen al weg dus niets meer te regelen, dus nog maar een nachtje op het politiebureau. De twee dag, de dag na het hele diefstal-perikel, zijn ze in de loop van de namiddag 'vrijgelaten', na nog een veel te hoge som betaald te hebben trouwens. Uitgehongerd want de dag voordien hadden ze alleen een bord bonen gegeten en de twee dag nog niets.
Hun reactie: c'est l'Afrique. En het leven gaat weer door.

black is dangerous

We hebben gelachen deze morgen. Bala, de oudste broer van Van en chauffeur van onze 4x4 vertrok met gids en 6 reizigers op een tocht van drie weken door Mali. Ik had de nacht voordien amper geslapen: bij aankomst stelden de drie echtparen het wel maar geen enkele rugzak had Bamako gehaald. Dus de volgende nacht (aankomst 2u30) ging Van weer naar de luchthaven: als hun rugzakken met de volgende vlucht meewaren zouden ze de volgende morgen op rondreis vertrekken. Die zelfde nacht tijdens het wakker liggen, bedacht ik ook plots dat het regenseizoen nog de aanschaf van een heel groot plastieken zeil vereiste om de bagage mee te bedekken die boven op het dak wordt meegevoerd. Mohammed is hier 's morgens vroeg nog om gereden.

En hoe verliep het verder: de rugzakken waren er (behalve die van één vrouw wat bijzonder jammer voor haar is), een uur later dan vooropgesteld zijn ze vertrokken en het plastieken zeil ligt bij ons in de garage. Bala was woedend geweest: Mohammed had een zwart zeil gekocht, waar ze volgens Bala kadavers in wikkelen, geen goed teken om daarmee op reis te vertrekken. Ze zijn vertrokken en hebben onderweg nog snel een blauw zeil gevonden. Gelukkig want het heeft tijdens hun eerste rit bijna de hele dag geregend.

de weg naar romantiek loopt niet door Afrika

Voorlopig nog even zonder foto's. De batterij-oplader van mijn fototoestel is gelukkig in België gedetecteerd en komt volgende week aan met de eerstvolgende klanten.

Dus kan ik wel over Teresa vertellen, maar zonder beeld.
Teresa is de vrouw van Abdulaye. Abdulaye is ook gids en Teresa is ook blank. Een gemengd koppel: vrouw hebben en houwen achtergelaten in Spanje en romantiek en avontuur gevolgd naar Afrika.
Gelukkig aan avontuur hier geen gebrek. Het is de romantiek die niet altijd mee wil. Een altijd wederkerend probleem en mega-cultuurverschil. Ik heb het mogelijk al gezegd in vorige blog-stukjes - omdat we er zo door geobsedeerd raken - maar volgens mij is de scheiding tussen man en vrouw nergens zo groot als hier in authentiek zwart Afrika. En ik lieg, ik ben nog nooit in Pakistan geweest, of Saoedie-Arabië om er maar een paar te noemen.

Man en vrouw die samen op stap gaan: het bestaat misschien nog wel tijdens de verlovingsperiode maar eens het huwelijk voltrokken is er nog weinig sprake van. Vrouw hoort thuis, doet het huishouden draaien en de kids en man doet wat hij wil. We worden er soms een beetje bitter van.
Wij denken meestal dat ze niet met hun ernaar smachtende wederhelft op stap willen gaan, maar ze kennen het gewoon niet. Ze zijn niet van kwaaie wil, denken we in optimistische buien, het bestaat hier gewoon niet.

Gelukkig zien we het kenteren. Wij voelen ons goed in onze naïviteit, wij leven op hoop...