Sitan

Ik had al eerder het plan opgevat om beetje bij beetje onze Tounga-familie voor te stellen. Met Djinè hebben jullie al kennisgemaakt (zie 5 augustus 2007). Vandaag is het de beurt aan Sitan, die momenteel de laatste dagen van haar vrijgezellenleven beleeft. Donderdag trouwt ze, vooreerst voor de moskee, later nog wel een keertje in het gemeentehuis. Bij het huwelijk in de moskee hoeven de huwelijkspartners niet aanwezig te zijn, dat kan zo geklaard worden. Dus de huwelijksceremonie zal donderdag in haar stad, Sikasso, uitgevoerd worden terwijl zij hier in Bamako op haar kamer zal zitten. Dat is gebruikelijk. Ze kent de jongen gelukkig wel, het is één van de weinige niet gearrangeerde huwelijken uit mijn nabije omgeving.

Sitan verzorgt het ontbijt voor de klanten, kookt 's middags rijst met saus en onderhoudt de keuken en de leefruimte met het terras waar ontbeten wordt. Sitan heeft hier een nieuwe wereld ontdekt, die zij gulzig opslorpt en waar ze ook open voor is. Ze heeft niet alleen hier die andere cultuur leren kennen, ze is deze lente ook met mij en de kinderen mee naar België geweest. Als een soort van stage: om een idee te krijgen uit welk soort wereld onze klanten vandaan komen en aan welke standaarden en normen deze klanten gewoon zijn.
Heeft het gewerkt? Ik weet het niet.
Ik ben alleszins (weer) enorm geconfronteerd geweest met het cultuurverschil. Als 'wij' (ja, en wie bedoel ik daarmee dan eigenlijk?) trekken naar nieuwe oorden praten we er voordien wééééken over, wanneer we er zijn verbazen we ons over alles en nog wat en willen alles leren kennen en begrijpen en stellen honderden (soms misplaatste) vragen en hebben dan nog maanden erna om die belvenissen te verteren met wie dan ook maar ons pad kruist.
Ik was er al wat bang van geweest. Ik had ook aan Sitan gevraagd voor ons vertrek om met me te praten, te vragen, of het liefst van al haar verbazing of zelfs schok te uiten bij toestanden die haar bizar zouden overkomen.
Moeilijk. Mogelijk zei ik al dat reizen zoals Westerlingen dat kennen - andere regionen ontdekken, nieuwe ervaringen opdoen - als dusdanig niet bestaat in Afrika. Reizen worden gemaakt uit noodzaak, vooral om één of ander ver familielid te gaan bezoeken of om elders geld te gaan verdienen. Dat zijn de enige twee redenen. Het praten, analyseren, proberen te begrijpen van het andere hoort hier niet bij. Ik had het kunnen weten en toch was ik er enigzins in ontgoocheld. Mijn fout. Er is niemand iets kwalijk te nemen.

Het heeft er wel voorgezorgd dat ik dus weer eens met mijn neus op het cultuurverschil werd gedrukt. Voor onze reis verkondigde ik dat de Afrikaanse vrouw in mijn entourage die het dichtst het begrip 'vriendin' benaderde, Sitan was. Nu is er meer afstand. En het is een goede zaak en een grote les in omgaan met personeel want het maakt ons samenwerken een pak gemakkelijker.