Viva Mali!

Elke jaar wil ik twee reisjes maken in Mali. Tussen het kleine en het grote seizoen, ergens in september een werkreisje-met-de-kinderen, en na het hele seizoen een rustreis met ons vieren naar een plaats waar we of ik nog nooit geweest zijn.
Ik wil nog eens de bezienswaardigheden en hotels van Mali zien, deze keer met een Tounga Tours-bril. Vorig jaar ging ik met de kinderen en Sitan (waarover later hopelijk nog eens meer) naar Djenné en met de kinderen en Van naar het meer van Selingue voor een weekje.
In september jongstleden ging ik met N'Yélé, Samba, Sitan en Sory - één van onze eerste gidsen en idool van beide kids - naar Mopti, Sevaré en enkele dorpjes in dogonland die ik nog niet bezocht had. Het is er prachtig en indrukwekkend en bij mij is nu weer opgefrist waarom onze klanten-reizigers nagenoeg altijd zo dolenthousiast terugkomen. Mali is echt de moeite waard! En dat is geen reklameslogan, dat is voor mij echt zo.
Ik weet ook al waar ik in april / meil met Van naar toe wil...

poging tot mijlpaal 1

Met drie staan ze klaar om te vertrekken en ik was helemaal klaar voor de mijlpaal. Sinds de geboorte van Samba lag de eerste kinderloze nacht voor me. N'Yélé staat steeds te popelen om naar de familiale koer te gaan waar haar twee grootmoeders met Vans broers, diens vrouwen en hun kroost samenwonen. Samba zou er de nacht doorbrengen. Op de foto samen met Batos, een nichtje, een 'grande soeur' in Afrikaans jargon, die hier op haar beurt een drietal weken had gelogeerd.

's Avonds keerde Van die hen was gaan wegbrengen terug ... met Samba. Hij had leuk gespeeld maar uiteindelijk geweigerd te blijven. Ook goed, dus nu proberen we het zo af een toe een namiddagje. Op een zondag zoals gisteren bijvoorbeeld. Een zee van rust lag voor me maar een snel draaiende motor breng je niet zomaar tot stilstand. Er waren een sympathieke mama en dochter net terug van hun rondreis met Tounga Tours door Mali en we hebben de hele namiddag getetterd. Soms krijg ik hier veel uit.

Maar ik was ook enkele momenten alleen thuis. Een waar unicum en plots kwam een hele lijst in mijn hoofd van te-doene-dingen-als-ik-alleen-ben. Ik heb een boek genomen en een heerlijk leesmoment gehad. (en dan vlug ook nog de badkamer gekuist!!) Onverbeterlijk...

Djinè

Laat me enkele dierbaren aan jullie voorstellen. Dit is Djinè.
Daar iedereen enkele bijnamen heeft hier, zal ik er voor hem ook één gebruiken. ‘Djinè’ betekent zoveel als ‘diable’. En daarbij moet vermeld worden dat Franse woorden hier niet altijd dezelfde betekenis hebben als diezelfde Franse woorden in Europa. ‘Diable’ in een Afrikaanse context is eerder te vertalen als ‘geest’.
Op onze cour werd hij zo genoemd, misschien omdat hij zo onvatbaar is.

Elke morgen wanneer Djinè binnenkomt, is het aangewezen hem eerst te scannen. Wat wordt het vandaag? Een goed humeur, dus hard doorwerken, dus wanneer zijn werk gedaan is dat van anderen overnemen, veel praten en veel lachen. Of een down humeur, dus alleen zijn eigen werk en verder geen woord. Of moe en de hele dag slapen en geen werk. Of gewoon niet komen.
Ik heb hem al enkele keren proberen uit te leggen dat het echt belangrijk is dat wij op hem kunnen rekenen en hij dus niet gewoon plots niet kan komen opdagen: op heldere momenten lijkt het binnen te dringen, maar op andere is de negatieve spiraal de winnaar.
Bij Djinè is er eigenlijk niets tussenin: ofwel erover ofwel…

Djinè heeft het meer dan bijzonder moeilijk. Een homofiele jongen in Mali, het is geen sinecure. Een overwegend islamitisch land waar het vrijwel onmogelijk is te ontsnappen aan het traditionele man/vrouw patroon en vooral de plichten die daarmee gepaard gaan. Ik zeg graag dat wij op onze cour leven tussen twee culturen. Hier is gepraat over zijn homofiel zijn. Volgens mij wordt het door onze medewerkers die hier vertoeven gedoogd.
Maar buiten dit micro-wereldje zijn de reacties keihard. Djinè is al een paar keer teruggeroepen door zijn vader naar zijn dorp van herkomst om hem uit te huwelijken (een dagelijkse gewoonte hier in Mali) en hem in het dorp te houden. Het was niet helemaal gelukt op school hier in de grootstad en hij moest maar eens terugkeren en daar een job zoeken en een leven opbouwen. Een catastroof! We hebben hem allemaal aangeraden zijn uiterste best te doen zijn vader te overtuigen van zijn verblijf in Bamako. Nog zo’n mannen-issue: de wil van de vader! Djinè mag niet terug naar zijn dorp. Wil überhaupt niet terug naar zijn dorp. Dat wordt de hel en hoewel een diable daar zou kunnen thuishoren, we wensen het hem niet toe.

Nu werkt hij bij ons. Ongeveer een jaar. Ik noem hem ‘maître des chambres’. Hij zorgt ervoor dat de kamers netjes zijn en legt nu ook de lakens op de bedden en doet dat perfect. Ik hou van zijn precieze, verfijnde en verzorgde manier van werken. Hij zal vanaf oktober deeltijds werken en deeltijds weer naar school gaan. Ik hoop dat hij nog een tijdje bij ons blijft.

de weg

Twintig dagen geleden dat ik nog een stukje schreef. Dat wil vooral zeggen dat we in het nieuwe werkjaar (we tellen van begin juli tot mei) gevlogen zijn. Vorig jaar hadden we in juli één georganiseerde gereserveerde reis. Morgen beginnen we aan onze vierde. En ik kan verzekeren dat dat goed voelt.
Mijn misplaatste bescheidenheid draagt me op voorzichtig te zijn - niet te vroeg juichen, of zoals we dat in Vlaanderen zo mooi leren: niet te hoog van de toren blazen.
Wel, het voelt geweldig. We zijn iets gestart, met vele vraagtekens en weinig zekerheid, en het draait, het groeit, het leeft.

Ik ben vijf jaar geleden een weg ingeslaan, het blijkt een kronkelweg te zijn in een landschap met veel reliëf. Ik wijk er niet meer van af. Het is mijn weg.

vlekken van de luipaard

Niet helemaal in beeld wat ik juist in beeld wil brengen. Maar waarom ook niet de pogingen delen om net tot dat juiste beeld te komen.

Ik ben weer beginnen lezen. Het verlangen was te sterk. Ook de nood om tijd voor mezelf te maken. Het boek is geschreven door Aernout Zevenbergen, een Nederlander die in Afrika is geboren, op jonge leeftijd met zijn familie terugkeerde naar Nederland en sinds enkele jaren die roots weer is gaan opzoeken en zich momenteel in Zuid-Afrika heeft gevestigd.
Ik ben – uiteraard omwille van mijn situatie – steeds op zoek naar boeken over of door blanke vrouwen in Afrika en heb er al behoorlijk wat gevonden. Ik vind hier herkenning in, soms verduidelijking, ja zelfs moed en steun.
Toevallig (??) kwam ik enkele maanden geleden het boek van Aernout Zevenbergen tegen. Het was de titel die me trof 'Vlekken van een luipaard. Over mannen in Afrika'. Ik vond het helemaal passen in mijn boeken-reeks over Afrika, deze keer over de mannen, over de Afrikaanse mannen, door een blanke man geschreven nog wel. Ik voorzag dat ook dit boek me enige duidelijkheid zou kunnen verschaffen.

Het is zoals Zevenbergen zegt: het gaat in Afrika of over Afrika nagenoeg altijd over de vrouw, die het continent draagt zoals ik graag plaag maar meen bij mijn Afrikaanse mannelijke kennissen. Ze staat vroeg op, zorgt voor de kinderen, het eten, ja zelfs het inkomen wanneer de man werkloos is, ze is een kei in het bedrijven van microhandeltjes en mocht ze de middelen hebben zou dit veel verder kunnen gaan. Als je het mij vraagt zijn Afrikaanse vrouwen de enige Afrikanen die slagen in enig zinvol geldbeheer. En inderdaad: waar blijft de man? Reden genoeg vond Zevenbergen om er een boek over te schrijven en gelijk heeft hij. Hij haalt voorlopig vooral voorbeelden aan over de zuidelijke helft van Afrika waarvan aspecten zeker herkenbaar zijn: grote werkloosheid, Westerse levensvisies (individualisme, materialisme) en familiebeelden (het gezin als hoeksteen van de maatschappij) die de traditioneel Afrikaanse verdringen: de man die leiding had over het land, het dorp, de familie, de vrouw, de kinderen valt beetje bij beetje - op sommige plaatsen misschien wel met een harde bonk - van zijn troon en zoekt troost in alcohol, zoekt redding in misdaad, uit frustratie door aggresie...
Ik zucht wel eens bij de toestanden die ik dagelijks waarneem in Mali, maar het zijn de wilde verhalen uit Zuid-Afrika en omstreken die in het Westen een beeld ophangen van verdoemnis. En het is hoogstwaarschijnlijk helemaal niet overroepen.
Bij het lezen van het boek heb ik me al verschillende malen gelukkig geprezen in Mali te leven, een paradijsje in Afrika, een rustig oord. Misschien is dat van dat paradijsje wat ironisch want ook hier is de man Afrikaans.

Daarom dit beeld, dat ik dagelijks tientallen keren zie als ik onze deur uitga: Afrikaanse mannen op een bankje onder de mangobomen die thee maken, een Afrikaanse oerbeeld, lessen voor mij in het niets doen, ze filosoferen over niets en over alles, ze maken plannen voor de toekomst, ze vertellen verhalen van nu en veel vroeger, en ze lachen, altijd veel lachen...

Electriciteit

Eindelijk is er beeldmateriaal.
Dit is het beeld dat ik zie wanneer ik onze deur uitstap recht naar de rivier toe: ik kan er jammer genoeg geen andere foto van pakweg eing augustus vorig jaar naast zetten want dan zou onmiddellijk opvallen hoe laag de rivier nu staat! Op het hoogtepunt van het regenseizoen komt het water tot aan de boom hier links op de foto. Wanneer je dichterbij komt zie je ook de strepen die het water heeft achtergelaten op de pijlers van de brug.
Het gaat niet goed met het regenseizoen, of beter het gaat niet goed met het begin van het regenseizoen, want er is hoop. Het kan nog altijd keren. Sinds ik ben aangekomen, nu een tiental dagen heeft het slechts één enkele keer hevig geregend.
Er zijn natuurlijk vele gevolgen aan dit tekort aan water. Gelukkig nog niet merkbaar aan de kraan maar wel aan de electriciteit. Er is te weinig water voor de stuwdammen, bijgevolg te weinig electriciteit dus overdag wordt die afgesloten. Noodrantsoen. Gisteren geen electriciteit van 7 u 's morgens tot ongeveer 18 u. Sinds ik ben aangekomen zitten we elke dag minimaal 6 uur zonder stroom.

Behalve vandaag: tijd om massa's mails in te halen en tijd om mijn eerste foto te publiceren

gewoon terug in Mali

Deze keer lijkt het of we heel lang zijn weggeweest. Mogelijk voelde het weg zijn 'wegger' dan anders daar Van deze keer niet meegekomen is. Des te sterker verlangde ik naar de terugkeer.

Terugkomen is altijd anders, wat blijft is de geur: de verslavende geur van Afrika. Ik ruik hem hier nu thuis ook en meende dat voordien niet te doen. Waarschijnlijk nestelt hij zich na een tijdje in mijn neusvleugels en heb ik afstand nodig om hem hier nu weer sterker te ruiken.
Bovendien is het momenteel ook het begin van het regenseizoen wat de geuren nog versterkt, bijvoorbeeld van de eucalyptusbomen in onze achtertuin: als de wind na de regen goed zit waait een heerlijk fris-ruikende bries bij ons binnen.
En als toemaatje tik ik deze letters met tropische muziek op de achtergrond, komende van een concert in het Palais de la Culture aan de overkant van de straat. Ook alsof het uit onze achtertuin komt.
Een boeiende achtertuin hebben wij : de plaats ook waar ik droom van een groot zwembad…

Ik ben blij terug thuis te zijn. Niet overweldigend zoals vorige keren, misschien wordt het ‘gewoon’, geen keuzes meer hoeven te maken, geen twijfels, gewoon thuis komen.

last but not least

De zee in Mali ontdekt, een paradijsje aan het meer van Selingué.
Het eerste volledige Tounga-seizoen gevierd, een schaap geslacht voor al onze medewerkers en gidsen.
Een nacht in het vliegtuig gezeten, via Tripoli weer even in België beland.

Een vakantie, een feest, een reis.
Het seizoen is afgesloten. We kijken uit naar de start van het volgende ...

Jackie

De eerste maanden in Afrika is alles fantastisch: Afrikanen lachen veel, zijn niet gestresst, leven dichter bij de natuur, zijn echt en wat nog. Na enkele jaren keert dat om en wordt het soms moeilijk om nog de voorzijde van de medaille te zien: Afrikanen hebben geen discipline, kunnen niet met geld om, doen nooit wat ze zeggen en wat nog.
En dan plots zie je weer die prachtige kant. Of beter na nog een tijd splijt de medaille zich in twee en zie je voor- en achterzijde naast mekaar, op weg naar de realiteit...

We hadden een tweetal maanden Jackie, een ver familielid van Van, op bezoek. Van en Jackie hebben hun jonge kinderjaren samen doorgebracht, ergens in de brousse. Jackie heeft geen moeder meer, geen vader, geen broers of zussen, wel een vrouw en drie kinderen met wie hij wat verderop nog steeds in de brousse leeft.
Zoals vele 'broussards' komt Jackie kijken of er geen werk te vinden is in Bamako. Ik weet zeker dat we dat voor hem vinden, of beter creëren. Van heeft al een fantastisch plan waarover mogelijk later meer.
Dus Jackie op prospectie naar Bamako. Zoals dat gaat in Mali. Op een dag staat Jackie daar en blijft, zonder een woord, zonder een vraag. En op een dag gaat Jackie weer, zondag was dat, terug naar de brousse om het regenseizoen voor te bereiden, een drukke tijd waarin van vroeg tot laat het land wordt bewerkt.
Jackie is gekomen met een klein zakje en met twee immens grote tassen vertrokken. Werkelijk iedereen heeft gegeven, naar eigen vermogen: de ene wat broeken, de andere kledij voor zijn vrouw, de ene wat kleingeld, de andere een paar schoenen.

Het wordt wel eens gezegd dat mensen die weinig hebben het meeste geven, het is een cliché dat je maar neemt voor wat het waard is. De spontaneïteit waarmee aan Jackie gegeven werd, ontroerde me zeer.

dolce far niente

Ik had geen slechter moment kunnen bedenken om te beginnen met bloggen: het einde van het seizoen. Van interculturele ontmoetingen geen sprake meer. Hoewel, in dit soort gezin is een dergelijke uitspraak beter niet gezegd. Ik had het trouwens gisteren met Van over Westerse vrouwen, niet dat ik er zo veel ken hier in Bamako dus mezelf incluis, die er niet in slagen zich het Afrikaanse tempo eigen te maken. Ik sprak ook over N'Yélé die enkele weken terug een nichtje op bezoek had die toen vakantie had maar N'Yélé niet. Uren kon zij op de zetel liggen wachten, niets doen, tot N'Yélé terug van school kwam. Ik dacht bij mezelf: mocht N'Yélé dit gedrag vertonen zou ik haar vragen of ze zich niet lekker voelt.
We (ja, ik zit nog in het blanke kamp) sturen onze kinderen van de school naar de tekenles naar de muziekles naar de theaterles en 's zondags naar het dierenpark. Van zegt dat zijn ouders hem aanmaanden om te komen zitten, om niets te doen, het was veel te warm.
En beeld je nu de gevolgen hiervan in, voor een multicultureel gezin...

Nog over interculturele ontmoetingen: na een vol jaar wil ik hier eigenlijk voorlopig geen blanke meer zien binnenkomen. We gaan er even tussenuit en beginnen eind juni met frisse moed.

Mangoregen

Na bijna 7 maanden droogte eindelijk regen gisterenavond. Een zalige stortbui. Dit is niet het begin van het regenseizoen, dat is pas in juni. Dit is de mangoregen.
De Afrikaanse verklaring: het is deze regen die maakt dat de mango's nu volledig rijp zijn en zonder probleem kunnen gegeten worden. Mango's die namelijk voordien gegeten worden maken ziek. Ik ben er zeker van dat er Malinezen zijn die hierop gewacht hebben voor het verorberen van hun eerste mango dit seizoen; maar geen Malinees in mijn omgeving.
Er bestaan geen absolute wetten of regeltjes hier. Er zijn wel miljoenen wetten en regeltjes, maar deze zijn steeds herinterpreteerbaar, afhankelijk van de noden van het moment. Alles is relatief.

Mij interesseert nu vooral de regen. De temperaturen swingen hier momenteel de pan uit.

hallo allemaal

Ik ben Ann en begin vandaag met bloggen.
Kort voor wie me niet kent : ik ben gehuwd met de Malinese Van. Samen richtten we in Bamako een reisbureau met gastenkamers op. We zijn nu ongeveer anderhalf jaar bezig en laat ons zeggen dat we momenteel vanuit de beginfase stilaan verder groeien.
We hebben twee melkchocoladen kindjes: N’Yélé is drie en Samba net één geworden.
Het is mijn bedoeling af en toe stukjes te schrijven over ons leven hier, over wonderbaar Afrika, over wonderbaarlijke reizigers, over deze wondere wereld.
Ik denk al een tijdje aan het neerschrijven van dit alles en hoop nu een vorm gevonden te hebben waaronder ik dat zal gaan doen.
Daar het Nederlands uiteraard voor mij nog steeds het vloeiendst gaat, zal het ook in deze taal gebeuren.
Ik ben van plan regelmatig foto’s te tonen. Maar dat is voor wanneer ons digitaal fototoestel hersteld is.

Een vraag die me bezig houdt is: waarom je leven zo te grabbel gooien in een blog? Het zal dat exhibitionistische trekje in mezelf zijn …